T.C. M.B. Alış Satış
USD 35.0619 TL 35.1251 TL
EURO 36.4162 TL 36.4818 TL
21 Ara 2024
Türkçe Türkçe Deutsch Deutsch
Türkçe Türkçe Deutsch Deutsch
BT Content Showcase - модуль joomla Книги

Matematik, Felsefe ve Edebiyata Adanmış Bir Hayat: Ömer Hayyam

TARİH
Tools
Typography

Kuşkusuz ki Pers kültürünün dünyaya kazandırdığı en önemli kişilerden birisi Ömer Hayyam’dır. Kendisi 11.yy’da yaşamış olsa da gerek keşifleri gerekse yazdığı zamansız eserleri sayesinde bir milenyum sonra bile tanınmaktadır. Yazdıkları hemen her batı diline çevrilmiştir ve en çok okunan Ortadoğulu alimlerden biridir. Bu yazımızda size Ömer Hayyam’ın hayatından, eğitiminden, bilime kazandırdıklarından ve tabii ki de en büyük üne kavuşmasını sağlayan rubailerinden bahsedeceğiz.

 

Dünyaya Gelişi ve Eğitimi

 

Tam adı Giyaseddin Ebu’l Feth Bin İbrahim El Hayyam’dır. 18 Mayıs 1048’de İran’ın Nişabur kentinde dünyaya geldi. İran’ın Selçuklular tarafından yönetildiği bir dönemde yaşayan Hayyam, o zamanın eğitim ve bilim merkezleri olan Horasan, Belh, Buhara ve Merv gibi büyük şehirleri gezdi. Buralarda astronomi, matematik, fizik, tıp gibi pozitif bilimlerde yetkin hale gelerek, bugün bir deha olarak adlandırabileceğimiz şekilde meşhur bir bilgin olarak ün saldı. Ayrıca müzik, şiir ve edebiyatla da ilgilenen çok yönlü bir kişiydi.

Selçuklu Sultanı Melikşah ve Karahanlı Şems-ül Mülk’ün yakın çevresinde yer alıp sık sık onların saraylarında ağırlandı. Saray çevrelerinde saygı ve sevgi gördü ancak entrikalardan uzak kalmak istediği için devlet işlerine karışmamayı tercih etti.

 

Bilime Katkıları

 

Özellikle matematiğe katkıları yadsınamayacak olan Hayyam denklemlerle ilgili çalışmalar yaptı ve Binom açılımını ve bu açılımdaki katsayıları da o buldu. Ayrıca Üçüncü Dereceden Bilinmeyen Denklemler ile ilgili yazdığı eserinde bilinmeyen rakam yerine Arapçada “şey” manasına gelen sözcüğü kullandı. Daha sonra bu eser İspanyolcaya çevrilirken kelime “xay” olarak çevrildi. Böylece matematikte bilinmeyen rakam “x” sembolü kullanılarak göstermeye başlandı.

Hayyam’ın yaptığı çalışmaların bazıları yazıya geçirilmemiş olsa da Hayyam hem kendi döneminde hem de daha sonrasında gelen birçok buluşu etkilemiştir. 21 Mart 1079’da Güneş yılına göre düzenlediği Celali Takvimi’ni yayınlamıştır. Bu takvim günümüzde kullanılan ve 3330 yılda bir gün hata veren Gregoryen Takviminin aksine sadece 5000 yılda bir gün hata verir.

 

    Rubaileri









Ömer Hayyam, 4’lükler olarak yazılan, İran ve doğu edebiyatında kullanılan rubai türünün kurucusudur. Rubailerin dili yalın, akıcı ve kolay anlaşılırdır. Hayyam’ın rubaileri yaşadıklarının ve gözlemlediklerinin akıl süzgecinden geçirip felsefi olarak dile getirilmesiyle doğdu. Şiirlerinde aynı zamanda dönemin haksızlıklarını ve absürtlüklerini inceden eleştirip bunlarla alay etti. Aşk, dünya, hayat ve yaşamın önemi gibi konulara metafizik bir açıdan bakıp herkesin okuyabileceği şekilde bunları yazdı. Rubaileri bu yüzden her dönemde, her okuyana bir anlam ifade etmiş ve dolayısıyla bu kadar çok dile çevrilip tanınır hale gelmiştir. Bilinen rubailerinin sayısı yaklaşık iki yüzdür ancak ona atfedilen birçok başka rubailer de mevcuttur.

 

İbn-i Sina'dan sonra Doğu'nun yetiştirdiği en büyük bilgin olarak kabul edilen Ömer Hayyam 4 Aralık 1131'de doğduğu yer olan Nişabur'da 83 yaşında hayata gözlerini yumdu ve geride yüzyılları aşan bir miras bıraktı.

Kaynak: https://www.ensonhaber.com/biyografi/yazar/omer-hayyam-kimdir

   https://listelist.com/omer-hayyam-rubailer/

BİR MASAL DİYARI: MARDİN

Almanya Uyum Bakanı Widmann-Mauz: Müslüman düşmanl

Türk kökenli siyasetçi Almanya'da bir ilki gerçekl

Almanya'da bir Türk'e şiddet uyguladığı öne sürüle

BİR AZİM VE BAŞARI HİKAYESİ: HAYRİ GÜNEŞ VE MÜYESE

Canlı Tv izle

Canlı Tv izle

Çarşı-Pazar

Dergiler

IHK
Kapadokya
Öztürk Cenaze
Sparkasse
Reklam ver

Popular Tags