İSTANBUL - Zeynep Rakipoğlu
AA muhabirinin kaynaklardan derlediği bilgilere göre, asıl adı "Alaeddin Ali" olan Ali Kuşçu'nun, doğum yeri ve tarihi tam olarak bilinmemekle beraber 15'inci yüzyıl başlarında Özbekistan'ın Semerkant şehrinde dünyaya geldiği tahmin ediliyor.
Babası, Uluğ Bey'in doğancıbaşısı olduğu için "kuşçu" lakabıyla anılan Ali Kuşçu, Timurlular devrinde Semerkant'ta yetişti ve daha sonra Osmanlı Devleti'nde büyük bir şöhret kazandı.
Kendisi de büyük bir alim olan Uluğ Bey, Kuşçu'ya babası vasıtasıyla ya da aslen Bursalı olan ve tahsil için Maveraünnehir'e giden Kadızade-i Rumi aracılığıyla ders verdi. Kuşçu, matematik ve astronomi alanındaki temel bilgileri Semerkant'ta Uluğ Bey, Kadızade-i Rumi ve Gıyaseddin Cemşid'den aldı.
Ali Kuşçu'nun Uluğ Bey ve Kadizade'den izin alamama endişesiyle ilim almak için gizlice Kirman'a giderek, birçok kitabın yanı sıra Nasirüddin-i Tusi'nin "Tecridü'l-kelam" adlı eseriyle şerhini de okuma fırsatı buldu. Daha sonra Tusi'nin eserini "Şerhu't-Tecrid" adıyla şerhederek, Ebu Said Han'a takdim etti.
Tekrar Uluğ Bey'in yanına döndüğünde ona Kirman'da kaleme aldığı "Hallü eşkali'l-kamer" adlı risalesini sunarak, takdirini kazanan Kuşçu, Semerkand Gözlemevi'nin müdürü olan Kadızade-i Rumi'nin ölümü üzerine gözlemevinin başına geçti ve "Uluğ Bey Zici"nin tamamlanmasında yardımcı oldu.
İlmi araştırmalarına bir yenisini daha katmak için rasathanede çeşitli çalışmalar yapan Kuşçu'nun, Uluğ Bey tarafından ilmini ilerletmek üzere Çin'e gönderildiği, dönüşünde de dünyanın yüz ölçümünü ve meridyeni hesap ettiği biliniyor.
Fatih Sultan Mehmet ilmine hayran kaldı
Uluğ Bey'in 1449'da öldürülmesinden sonra koruyucusuz kalan Ali Kuşçu, Timurlular'ın sarayından ayrılarak, hac maksadıyla Mekke'ye giderken uğradığı Tebriz'de Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan'dan büyük ilgi gördü ve elçilik göreviyle Fatih Sultan Mehmet Han'a gönderildi.
İlmine hayran olan Fatih Sultan Mehmet'in ısrarı üzerine elçilik görevini tamamladıktan sonra İstanbul'a dönen Kuşçu, yol boyunca büyük törenler ve armağanlarla karşılandı.
Fatih Sultan Mehmet, 1473'te Uzun Hasan üzerine yaptığı seferde yanında götürdüğü Ali Kuşçu'yu, dönüşte Ayasofya Medresesi'ne müderris tayin etti. İstanbul'da astronomi ve matematik alanındaki çalışmalara canlılık getiren Ali Kuşçu'nun derslerini ilim adamlarının dahi takip ettiği biliniyor.
İstanbul'un boylam ve enlem derecelerini tespit etti
Öte yandan Ali Kuşçu'nun Fatih Sultan Mehmet zamanında Molla Hüsrev'le birlikte Semaniye Medreseleri'nin programını düzenlemek için görevlendirildiği rivayet ediliyor.
Ali Kuşçu'nun, İstanbul'un 60 derece olarak belirlenen boylam değerini düzeltip 59 derece, enlemini de 41 derece 14 dakika olarak tespit ettiği bilinmekle birlikte Fatih Camisi'nde güneş saati de bulunuyor.
15 Aralık 1474 İstanbul'da vefat eden Ali Kuşçu, Eyüp Sultan Türbesi civarına defnedildi. Kuşçu'nun yetiştirdiği talebeler arasında torunu Mirim Çelebi ile Molla Lutfi meşhurdur.
Eserleri
Ali Kuşçu'nun daha çok şerhhaşiye türünden olan eserlerini "Astronomi-Matematik", "Kelam ve Usul-i Fıkıh" ve "Dil-Gramer" olmak üzere 3 grupta toplamak mümkün.
Kuşçu'nun "Astronomi-Matematik" alanında "Risale fi'l-heye", "Risale fi'l-hisab", "Er-Risaletü'l-fethiyye", "Er-Risaletü'l-Muhammediyye", "Şerh-i Zic-i Ulug Beg" ve Şerhu't-Tuhfeti'ş-şahiyye"; "Kelam ve Usul-i Fıkıh" alanında "Eş-Şerhu'l-cedid ale't-Tecrid" ve "Haşiye ale't-Telvih"; "Dil-Gramer" alanında ise "Şerhu'r-Risaleti'l-vaziyye", "Risale fi vazi'l-müfredat", "Unküdü'z-zevahir", "Şerhu'ş-Şafiye li'bni'l-Hacib", "Faide li-tahkiki lami't-tarif", "Risale Ma ene kultü" ve "Risale fi'l-hamd" adlı eserleri bulunmaktadır.
Ayrıca, nüshaları tespit edilemeyen "Tarihu Ayasofya", "Tefsirü'z-zehraveyn", "Mahbubü'l-hamail", "Risale fi halli eşkali'l-kamer", "Risale fi mevzuati'l-ulum" ve "Meserretü'l-kulub fi defi'l-kürub" adlı eserler de kaynaklarda Kuşçu'ya nispet ediliyor.
BİR AZİM VE BAŞARI HİKAYESİ: HAYRİ GÜNEŞ VE MÜYESE
Terör örgütü yandaşları Almanya'da Türk derneği ve
Perdenin İstanbul'da kapanacağı Şampiyonlar Ligi'n
'Şehir hayatı ve gurbet bizi çok yordu'
Fortuna Düsseldorf Kenan Karaman ve Kaan Ayhan ile
Sırtı yere gelmeyen başpehlivan: Ali Gürbüz
Almanya ve Türkiye yapay zekada buluşacak
Türkiye ve dünya gündemi
'Almanya'da 3 camiye ve Sol Parti Genel Merkezi'ne
Beyaz Saray ve Pentagon'dan Türkiye ve F-35 açıkla
Hollanda ve Almanya'da camilere saldırı
Geleneksel oyuncaklar Ali ustanın elinde hayat bul
Türkiye ve dünya gündemi
Sultan III. Murad’ın Hayatı ve Hükümdarlığı
Bayramda kaplıca ve çamur banyolarına ilgi
"Düzenli egzersiz yüksek tansiyon ve inme riskini
İftar ve sahurda kayısı tüketin önerisi
Almanya'da 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü
Almanya'da yabancı ve Müslüman karşıtlığı hala üst
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dünyada
Türkiye'den İngiliz ve Alman cezaevlerine "kapı" g
Avrupa'dan Sri Lanka'daki kilise ve otellere saldı
Milli kültür ve bilime adanan ömür: Oktay Sinanoğl
May ve Merkel Brexit'in ertelenmesini görüştü
Çay ve kahve akciğer kanseri riskini artırabilir
İklim değişikliği ve çevre sorunları için 'Dünya S
Türkiye ve dünya gündemi
Aerobik ve direnç egzersizleri 'kalbe' iyi geliyor
Pekmezin renk ve tat verdiği asırlık lezzet: Gires
'Facebook, Instagram ve Whatsapp'ta global sorun y
Türkiye ve dünya gündemi
Almanya'da kamu çalışanları 'uyarı grevi' yaptıBer
İstanbul'da eğitime kar tatili
Türkiye ve dünya gündemi
Almanya ve Fransa, Avrupa'nın 'ortak sanayi politi
"AB ve ABD'nin çıkarları her zaman aynı değil"
Matematik, Felsefe ve Edebiyata Adanmış Bir Hayat:
İstanbul'da askeri helikopter düştü: 4 şehit
Kano ve kürek takımlarının tercihi Köyceğiz Gölü
TBV Başkanı Faruk Eczacıbaşı: Dijitalleşme sayısız
Türkiye ve dünya gündemi
'Merkel ve Macron tarihe adlarını yazdırma peşinde
Çocuklarda dijital medya kullanımı iletişim ve gel
Antalya'da şiddetli yağış ve hortum nedeniyle zor
'Facebook, Whatsapp ve Instagram mesajları entegre
Karlı uçurumu aşıp doğum yapan anne ve bebeğine ul
Mutluluğun formülü; evli, çocuklu ve iş sahibi olm
Türk basınında çığır açan isim: Mehmet Ali Birand
Almanya ve Fransa’nın Siyasal ve Kültürel Dostluk
Südlicher Oberrhein Ticaret ve Sanayi Odası
'Karlı ve buzlu' yolları kullanan sürücülere uyarı
Mideyi de gönlü de doyuran tatil rotası: Gaziantep
Mozart ödüllü Ali İnsan Türkiye'ye geldi
Düzce'nin yaylalarında yeşil ve beyazın ahengi
Poşetler manav, şarküteri ve ekmek reyonunda ücret
'Soğuk algınlığı ve gripte antibiyotiklere sarılma
Türkiye ve dünya gündemi
'Zeytinyağı, ceviz ve badem damarları gençleştiriy
Freiburg ve Çevresinde Ziyaret Etmeniz Gereken 5 N
Galatasaray ve Fenerbahçe'nin rakipleri belli oldu
Merkel’in gidişi Türkiye ve AB için ne anlama geli
'Zeytinyağı, ceviz ve badem damarları gençleştiriy
Karagülün ünü ve kullanım alanı artıyor
Merkel sonrası Almanya ve Avrupa siyaseti
Fetret Devri (1402-1413) ve I. Mehmed (Çelebi)
Anneler ve Oğulları: Erkek Çocuğu ve Anne İlişkisi
Türkiye ve dünya gündemi
Mevlana ve Sultan Abdülhamit Han 'Dünya Belleği' l
İlk milli ve yerli otomobil Devrim 57 yaşında
Türkiye ve dünya gündemi
Göksun'dan Almanya, Rusya ve Hollanda'ya ihracat
Dövizdeki hareketlenme ve sonuçları
Avrupa’da kültür ve kurumsallık arasına sıkıştırıl
Almanya Başbakanı Merkel: İstikrarlı ve büyüyen bi
Bel fıtığı ve kas ağrılarının tedavisinde geleneks
Ispanak ve zenfecil hastalık tespitinde kullanılac
Almanya Ekonomi ve Enerji Bakanı Altmaier: Türkiye
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak: Almanya il
Zırh ve odun ateşinden çıkan lezzet: Tepsi kebabı
Roma, Bizans ve Osmanlı aynı yolu kullanmış
Un ve tereyağının lezzetli buluşması: 'Kaçamak'
Fransa'da bilgisayar ve cep telefonlarına yıllık v
Almanya Başbakanı Merkel: Yahudiler ve Müslümanlar
'Kısa yoldan kazanç ve şöhret gayesi YouTuberlığa
Lucescu: Başaramazsak Allahaısmarladık der ve çeke
Türk-Alman ilişkilerinde işbirliği alanları ve ris
Merkel ve Trump telefonda görüştü
Elazığ'dan Avrupa ve Japonya'ya balık ihracatı
'Türkiye, Avrupa'da güvenlik ve güvenilirlik anlam
Dolar ve Euro'nun ani yükselişinin ardından Hazine
Cumhurbaşkanı Erdoğan: Amerika'nın Adalet ve İçişl
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ve ABD'li mevkidaşı Pom
Çavuşoğlu ve Pompeo Singapur'da görüşüyor
Şehit anne ve bebeğine veda
'Uyku apnesi ve hipertansiyon arasında ilişki var'
Alman Hükümet Sözcü Yardımcısı Ulrike Demmer, Türk
Gençlik ve Spor Bakanı Kasapoğlu'ndan Mesut Özil'e
Bedelli askerlikte yaş ve ücret belli oldu
NSU kararı ve hesabı sorulmayan ırkçılık
Almanya Ekonomi ve Enerji Bakanı Altmaier döner ke